kolekcjonowanie

Published

Wiwat majowa jutrzenko!

Święto narodowe na upamiętnienie konstytucji 3 maja przypada w tym roku w piątek, czyli dzień zwyczajowej publikacji wpisu na stronie. Z jednej strony powinienem świętować i czuć się zwolniony z pisania. Z drugiej strony, być może powinienem umieścić jakiś obszerny wpis nawiązujący do święta. Ostatecznie zdecydowałem się z lenistwa odesłać czytelników do notatki Mirosławy Pałaszewskiej i Olgi Świerzewskiej w czasopiśmie “Niepodległość i Pamięć” nr 16 z 2000 roku pod tytułem “Pamiątki związane z rocznicami Konstytucji 3 Maja w zbiorach Muzeum Niepodległości“. Z przedstawionego tam zestawienia widać jak żywa była tradycja honorowania kolejnych rocznic konstytucji w XIX wieku i w pierwszej połowie XX wieku. W zasadzie sami możemy się dzisiaj zawstydzić. Wspominam o tym także w nawiązaniu do wpisu z zeszłego tygodnia, ponieważ zbieranie pamiątek rocznicy 3-majowych jest w mojej ocenie doskonałym tematem kolekcjonerskim. Niezliczone żetony, medaliki i blaszki pamiątkowe można z łatwością pozyskać nawet po kilkadziesiąt złotych za sztukę. Dalszy prób to kwoty rzędu 100-300 zł. Relatywnie niewiele obiektów jest droższych. Dlatego temat ten jest idealny dla kogoś kto chce pozyskiwać nowe obiekty w miarę regularnie bez konieczności czynienia dużego nakładu finansowego. Trzeba też zaznaczyć, że nie ma pełnego katalogu tego typu pamiątek, więc zostaje jeszcze sporo kolekcjonerskiej satysfakcji odkrywania.

Published

Dlaczego by nie zbierać odznak grawerami lub stylem?

Początkiem zainteresowania odznakami pamiątkowymi formacji wojskowych (popularnie rzecz nazywając odznakami pułkowymi), najczęściej jest fascynacja historią wojskowości, garnizonu, określonej formacji wojskowej, czy też historią regionalną. Popularnymi tematami kolekcjonerskimi są odznaki pułkowe danego rodzaju broni, czyli np. piechoty. Innym kluczem może być, zależnie od zasobności portfela, poszukiwanie wyłącznie odznak oficerskich lub wyłącznie odznak żołnierskich. Bardziej specjalizowane przykłady tematów kolekcjonerskich to np. odznaki pułków danego Okręgu Korpusu, danej Dywizji, danego garnizonu, czy też stacjonujących w danym mieście. Każdy z tak obranych tematów jest ciekawy i warty opracowania. Uważam nawet, że im bardziej specjalizowana jest kolekcja odznak, tym jest ciekawsza. Nawet jeśli ostatecznie ma się składać z niewielkiej ilości egzemplarzy. Kilkanaście czy dwadzieścia parę odznak na jednej tablicy prezentuje się już doskonale. Jeśli są to odznaki przypadkowe, zbierane bez żadnego klucza, raczej na nikim nie zrobią wrażenia. Jeśli będzie to kilkanaście odznak tworzących zwartą całość, z pewnością urzeknie każdego kolekcjonera.

Wracając jednak do meritum tego wpisu. Zbierając odznaki, kolekcjonerzy często patrzą na nie jako na wspomniane wyżej odznaki kawalerii, czy odznaki garnizonu Warszawskiego. Nie zwracają jednak uwagi na to, że odznaki stanowią często małe dzieła jubilerskie i wyraz działalności artystycznej grawerów, którzy je wykonali. Z moich obserwacji wynika, że jest przynajmniej kilku przedwojennych grawerów, którym można przypisać określony styl lub cechy charakterystyczne. Jeśli chodzi o wyróżniający się styl, moją uwagę zwracają szczególnie odznaki pochodzące z zakładu Adama Nagalskiego w Warszawie, które można określić jako ciężkie, masywne, solidne. Zupełnie odmiennie scharakteryzował bym odznaki pochodzące z pracowni Józefa Michrowskiego. W mojej ocenie cechują się one dużą lekkością i umiejętnym wyczuciem proporcji. Często są to jednej z piękniejszych przedwojennych wykonań. Szczególnie jeśli do porównania ma się taką samą odznakę innego producenta. Przypuszczalnie ktoś kto śledzi temat odznak dokładniej niż ja, będzie w stanie lepiej scharakteryzować także innych grawerów. Postawienie przed sobą takiego zadania kolekcjonerskiego może zaowocować wspaniałym i nowatorskim zbiorem.

Innym ciekawym pomysłem może być budowanie kolekcji w oparciu o styl w jakim zaprojektowana i wykonana została odznaka. Mam tu na myśli przede wszystkim świetne projekty modernistyczne z lat trzydziestych, w których niejako specjalizował się zakład Jana Knedlera z Warszawy. Wiele z tych odznak związanych było z przedwojennym lotnictwem. W tamtym czasie była to jednak z najnowocześniejszych broni, wymagająca osób otwartych na nowe technologie, a więc być może także na nowe prądy artystyczne. Pokazana obok odznaka pamiątkowa Szkoły Podchorążych Lotnictwa przedstawia uskrzydlony szyszak.W ten sposób projekt nawiązuje do tradycji oręża polskiego i symboliki właściwej dla danego rodzaju broni. Symbolizujące szkołę inicjały nakreślone są lekko, co przyjemnie kontrastuje z wrażeniem masywności całej odznaki. Poszukiwanie i delektowanie się takimi perełkami może być doskonałą zabawą kolekcjonerską. Dlatego zachęcam do poszukiwania takich nowych tematów. Może to być wskazane także o tyle, że współczesne kolekcjonerstwo dąży w stronę modną wśród numizmatyków. W przypadku egzemplarzy anonimowych, poszukuje się odznak w jak najlepszych stanach zachowania. Tak więc w pewnym sensie traktuje się już jako wyroby jubilerskie-grawerskie. Skoro tak, to dlaczego nie pójść o krok dalej i nie zbierać odznak z uwzględnieniem tego kto je wykonał lub stylu w jakim je wykonano?

Published

4 Aukcja Militariów SDA

Order Orła Białego ok. 1900 r.
SDA 4 Aukcja Militariów

W zeszłym tygodniu – 13 kwietnia 2019 roku odbyła się 4 Aukcja Militariów Sopockiego Domu Aukcyjnego. Pomimo uczestnictwa w trzech poprzednich edycjach tej aukcji, tym razem nie byłem w stanie znaleźć w sobie dostatecznie dużo samozaparcia, żeby pojechać na Gdańską starówkę. Pomysł zorganizowania w trójmieście aukcji militariów był, jeśli nie genialny, to na pewno bardzo dobry. Warszawski rynek antykwaryczny radzi sobie doskonale z wszelkimi potrzebami kolekcjonerskimi, a na południu aukcję odznaczeń i szeroko rozumianych militariów zapewnia krakowska DESA. Naturalnym uzupełnieniem powinna być podobna aukcja organizowana w trójmieście. Niszę tą postanowił uzupełnić najsilniejszy lokalny gracz, czyli właśnie Sopocki Dom Aukcyjny. Do tego momentu wszystko wydaje się być jasne, proste i skazane na sukces. Pierwsza aukcja miała swoje plusy i minusy. Plusem było zaangażowanie do przygotowania katalogu Pana Bogdana Pietruszki, który jest rozpoznawalny w środowisku kolekcjonerskim. Takie otworzenie się na środowisko potencjalnych klientów miało by sens, gdyby było konsekwentne. Niestety o aukcji dowiedziałem się jedynie przez przypadek i to dosłownie na kilka dni przed jej terminem. Na miejscu okazało się, że licytowane będą tylko pozycje wskazane przed aukcją przez potencjalnych zainteresowanych. Przyznam się, że czułem się z tym nieco niekomfortowo. Uważam, że licytując powinienem mieć prawo zachowania do ostatniej chwili w tajemnicy nie tylko wysokości oferowanego przeze mnie limitu, ale także pozycji które mnie interesują. Dodatkowo prowadząca licytację Pani wyraźnie nie miała sczytanego katalogu i zacinała się przy terminach fachowych. Efekt pierwszego wrażenia się nie udał. Trudno. Pierwsze koty za płoty, później będzie lepiej. W przypadku kolejnych aukcji otrzymałem już katalogi aukcyjne, ale za każdym razem w ostatniej chwili. Ponownie utrzymał się obyczaj licytowania tylko wybranych pozycji i można było odnieść wrażenie, że sprzedający nastawiony jest na klientów instytucjonalnych, czyli muzea.

W. Kossak, Szwoleżerowie pod Wagram.
SDA 4 Aukcja Militariów

Warto napisać także kilka słów na temat tego jak wygląda oferta aukcyjna. O sile aukcji przesądzają doskonałe pozycje z zakresu malarstwa batalistycznego i tematycznie powiązanego z historią wojskowości. Widać, że dom aukcyjny specjalizujący się w malarstwie ma w tym temacie sporą umiejętność generowania bardzo ciekawych komisów. Jednym z hitów ostatniej aukcji był obraz autorstwa Wojciecha Kossaka, przedstawiający szwoleżerów pod Wagram. Obraz z ceną wywoławczą 320.000 zł. został sprzedany za 360.000 zł. z adnotacją, że jest to sprzedaż warunkowa. Zerknąłem więc do regulaminu aukcji, żeby sprawdzić co to oznacza. Okazało się, że dom aukcyjny może zastrzec na korzyść sprzedającego cenę minimalną. To, że nie ujawnia jej wysokości jeszcze mogę zrozumieć. Zaskoczyło mnie natomiast, że w tajemnicy może pozostać także fakt objęcia konkretnego przedmiotu mechanizmem takiej ceny minimalnej. Oznacza to, że po wylicytowaniu jakiegoś obiektu możemy się dowiedzieć, że wcale nie stanie są naszą własnością i dopiero możemy przystąpić do negocjacji ze sprzedającym, w celu ustalenia ostatecznej ceny. Uważam, że zastrzeżenie ceny minimalnej powinno być ujawnione przed przystąpieniem do licytacji konkretnego obiektu, najlepiej w katalogu aukcyjnym. Z drugiej strony jest to i tak uczciwsze rozwiązanie od stosowanej przez wiele domów aukcyjnych metody “cichej” ceny minimalnej. Czyli podstawienia fikcyjnego nabywcy, który licytuje obiekt do ustalonej ceny minimalnej ale nie jest jego rzeczywistym nabywcą. W tym kontekście praktyka Sopockiego Domu Aukcyjnego oceniam jako niedogodną dla kupującego, ale na pewno uczciwą.

Wreszcie należy powiedzieć, że oferta aukcji militariów skupia się poza malarstwem na broni białej. Jej oferta jest bardzo bogata i wpisuje się w kontekst tematu aukcji. To czego mi brakuje, to szersza oferta orderów i odznaczeń. Wyraźnie widać, że organizatorowi brakuje kontaktów pozwalających zdobyć w tym temacie szerszą ofertę i chyba specjalnie o to nie zabiega. Pozycją która zasłużyła na okładkę katalogu 4 aukcji militariów był zrusyfikowany Order Orła Białego. Pozycja co do zasady ciekawa. Niestety w tym wypadku w dość ubogim wykonaniu i z licznymi uszkodzeniami. Najprawdopodobniej dlatego nie znalazła nabywcy za wygórowaną cenę wywoławczą 60.000 zł.

Na koniec pozwolę sobie jeszcze zwrócić uwagę, że wśród licytowanych pozycji pojawia się wiele obiektów, które opisać można jako pamiątki narodowe, czy historyczne. Dlatego można się zastanowić czy nie warto rozszerzyć tematu aukcji.

Published

Dziurawe medale

Medal diligentiae z aukcja on-line WCN (poz. 142957).

Tytuł dzisiejszego wpisu jest bezpośrednim nawiązaniem do opublikowanego wczoraj filmiku Damiana Marciniaka, który wklejam na końcu tego akapitu i do obejrzenia którego zachęcam przed przeczytaniem dalszej części tego wpisu. W nawiązaniu do grupy monet oferowanych na swojej aukcji, Damian Marciniak opowiada o powodach dziurawienia monet i tym jak kolekcjoner powinien patrzeć na takie obiekty. W tym co mówi jest wiele prawdy, ale diabeł jak zawsze tkwi w szczegółach i pozwala czepiać się tym, których najbardziej interesują wyjątki. W moim przekonaniu twierdzenia zawarte w filmiku są całkowicie prawidłowe i poprawne chyba tylko dla monet przedziurawionych bezmyślnie. Nieważne czy w epoce, czy później. Ważne, że bezmyślnie. Co mam przez to na myśli? Uważam, że monety przedziurawione jako element islamskiej sukni są doskonałym świadectwem swojej epoki i kręgu kulturowego. Nie można zapominać, że monety poza funkcją płatniczą, pełniły także funkcję tezauryzacyjną, czyli sposobu na gromadzenie oszczędności. Przedziurawienie monety świadczyło o nietypowej przewadze drugiej z wymienionych funkcji. Poza tym monetę taką można wpisać w określony kontekst kulturowy i historyczny. Czy to nie są doskonałe powody dla włączenia takiej monety do własnej kolekcji. Jeśli ktoś chce dokumentować historię trojaków, to niech ma w swoim zbiorze przykład tego, jak z nich korzystano.

W filmie pada stwierdzenie: “ciężko sobie wyobrazić, żeby stan był gorszy niż dziurawy“. Dokonam tutaj pewnego nadużycia, za co mam nadzieję pan Damian się na mnie nie obrazi i rozszerzę to twierdzenie z monet na szeroko rozumiane numizmaty, a więc także medale. Robię to dlatego, że obserwuję u numizmatyków fetysz stanu zachowania, który często prowadzi do mniej lub bardziej udolnych prób jego poprawiania. Przykład takiej poprawki widoczny jest na załączonym wyżej zdjęciu. Jest to nagrodowy medalik szkolny z czasów panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego. W dniu 22 czerwca 2017 roku został sprzedany na tygodniowej aukcji WCN za stosunkowo niewielką kwotę 410 zł. Stan zachowania oceniono na III-, a w opisie zawarto informację, że medal został “przedziurawiony i zanitowany“. Można się oczywiście domyślać, że został zanitowany żeby poprawić złe wrażenie jakie na przeciętnym numizmatyku wywołuje dziura. Pomijając jakość tej naprawy, która sama w sobie może budzić pewne zastrzeżenia natury estetycznej uważam, że musiała być wykonana przez kogoś bez rzeczywistych ambicji numizmatycznych i bez odpowiedniej wiedzy. Jeśli przyjrzeć się bliżej źródłom dotyczącym medalu okaże się bowiem, że Stanisław August Poniatowski w zamówieniach do Mennicy Warszawskiej wskazywał wyraźnie aby część medali diligentiae była dziurowana. Tym samym okazuje się, że w imię walki o ulepszenie numizmatu doszło do jego faktycznego zdewastowania. Jednocześnie okazuje się, że okaz z dziurą jest tak samo wartościowy jak okaz bez dziury, a jego stan zachowania może być określony jako stan pierwszy. W szerszej perspektywie okazuje się także, co w sumie dość oczywiste, że tej samej miary nie można przykładać do monet i medali, choć wszystkie są numizmatami.

Medal Merentibus z 19 aukcji Antykwariatu Michała Niemczyka (poz. 351).

Czy w takim razie każdy medal z dziurą zasługuje na zainteresowani na równi z medalami takiej dziury pozbawionymi? Oczywiście, że nie. Świetnym tego przykładem może być złoty medal Merentibus z czasów Stanisława Augusta Poniatowskiego oferowany na 19 aukcji Antykwariatu Michała Niemczyka pod pozycją 351. Z dziurą czy bez dziury, złote medale z czasów przedrozbiorowych to ogromna rzadkość. Tutaj w dodatku z bardzo dobrą proweniencją. Przedmiot broni się sam dlatego uważam, że zupełnie niepotrzebnie dom aukcyjny opatrzył go nieco przesadzonym opisem. Wskazał w nim, że “wystawiony [medal] zasługuje na szczególną uwagę. Ma bowiem otwór na gadzinie 12:00 przez który przechodziła oryginalna wstęga do noszenia w formie medalionu na piersi, niestety wstęga nie dotrwała do dziś w zbiorze“. Wedle mojej najlepszej wiedzy katalog ANMN jest pierwszym miejsce, w którym pojawia się koncepcja wieszania medali Merentibus z czasów Stanisława Augusta Poniatowskiego na wstędze. Pogląd ten nie był dotychczas prezentowany ani w literaturze, ani w nie znam takiej relacji historycznej. Poza tym otwór jest za mały do przewleczenia wstęgi i w najlepszym wypadku mógł służyć do przewleczenia koluszka dla wstęgi. Takie koluszko mogło jeszcze jakoś wyglądać przy małym medaliku diligentiae (który w epoce nazywano wręcz żetonem), ale w tak pięknym medalu było by estetyczną zbrodnią. Wreszcie stan zachowania rewersu medalu nie wskazuje aby miał się on ocierać na o czyjeś ubranie, zawieszony wcześniej na wstędze. Dlatego koncepcję medalu na wstędze uważam za nieudaną próbę uratowania tego egzemplarza przed porażką wizerunkową, wynikającą z wykonanej w nim dziury. Dlaczego renomowany dom aukcyjny podjął się takiej próby? Ponieważ wie jak przedziurawione numizmaty postrzegane są przez numizmatyków.

Dlatego zachęcam wszystkich do samodzielnego myślenia i samodzielnego oceniania każdego z numizmatów, niezależnie od tego czy są to monety, czy medale. Szukania odpowiedzi na pytanie czy wykonana w nich dziura jest umotywowana historycznie i kulturowo. Czy mówi nam coś o monecie, historii pieniądza, relacji gospodarczych lub innych wydarzeniach. Może się bowiem okazać, że dzięki odkryciu takiego kontekstu wzbogacimy nasz zbiór o bardzo ciekawą i dzięki niewiedzy innych niedrogą pamiątkę. Jak bowiem mówi Damian Marciniak – w numizmatyce widzisz tyle, ile wiesz. I tej dewizy należy się konsekwentnie trzymać.

Published

Medal nagrodowy VI Zjazdu Lekarzy i Przyrodników w Krakowie w 1891 roku

Medal nagrodowy VI Zjazdu Lekarzy Polskich i Przyrodników w Krakowie w ofercie WDA MiM (marzec 2019).

Dzisiejszy i kolejny wpis będą poruszały kwestie stanów zachowania i ich znaczenia dla budowania własnego zbioru. Pretekstem do tego konkretnego wpisu jest medal nagrodowy wydany z okazji VI Zjazdu Lekarzy Polskich i Przyrodników w Krakowie w 1891 roku, który oferowany był na aukcji Warszawskiego Domu Aukcyjnego Mariusza Walendzika i antykwariatu Monety i Medale Romualda Sawicza. Pierwszy ze wskazanych antykwariuszy znany jest z oferty numizmatów w możliwie najlepszych stanach zachowania. Dominująca część pozycji na jego aukcjach jest po gradingu. Z opisów poszczególnych monet wynika, że celuje w klientów poszukujących pamiątek z maksymalnymi notami. Powód dla którego podkreślam tą okoliczność wyjaśni się później. Drugiego z antykwariuszy kojarzę z ciekawej oferty medali jaką regularnie prezentował na allegro, aż do czasu przejścia na onebid. Być może jest to wrażenie subiektywne, ale marka Monety i Medale od zawsze dobrze mi się kojarzy. Dobrym pomysłem wydaje mi się także połączenie sił dwóch niezależnych podmiotów w celu zaprezentowania jednej dobrej oferty, niż robienie dwóch aukcji średniej jakości. Widząc jak wielu jest indywidualistów w branży antykwarycznej miło jest zobaczyć, że panowie potrafią zgodnie współpracować przy kolejnej już aukcji.

Medal nagrodowy VI Zjazdu Lekarzy Polskich i Przyrodników w Krakowie w ofercie WCN (luty 2018).

Wracając jednak do oferowanego medalu, zwrócił on moją uwagę, ponieważ pamiętam go z aukcji Warszawskiego Centrum Numizmatycznego, która skończyła się w dniu 1 lutego 2018 roku. Był to dokładnie ten sam medal w dokładnie tym samym pudełku. Podkreślam to dlatego, że bez przyglądania się szczegółom pośpieszny czytelnik może się poważnie zdziwić. Podczas kiedy rok temu medal pokryty był elegancką naturalną patyną, dziś błyszczy się na wszystkie strony. Różnica jest także w cenie. Rok temu medal został sprzedany za 330 zł. Obecnie za 750 zł. Muszę przyznać, że w mojej subiektywnej ocenie pierwsza z osiągniętych cen była oczywiście okazyjna. Uważam tak nie tylko ze względu na doskonały stan zachowania monety, ale także ze względu na fakt dołączenia do niego oryginalnego pudełka z epoki. Takie przyjemne zestawy nie zdarzają się często. Osiągnięto niedawno cenę 750 zł. uważam za odpowiadającą wartości tego zestawu. Myślę, że rynek wycenił go prawidłowo. Warto na marginesie zwrócić uwagę, że estymacja domu aukcyjnego sięgała nawet kwoty 1.800 zł. Jak się okazało mocno przeszacowanej. Dlatego warto zauważyć, że rynek nie dał premii za “nabłyszczenie” monety. Posłużyłem tym terminem w cudzysłowie, ponieważ mam wrażenie, że moneta została poddana nie tylko ingerencji chemicznej, ale także graficznej. W moim odczuciu zdjęcie zostało rozjaśnione tak, aby sprawiało wrażenie, że moneta się błyszczy pięknym srebrem. Uzyskany w efekcie tego zabiegu kolor jest nienaturalny i w moim przekonaniu wygląda kiepsko. Tak więc być może właśnie to dążenie do nienaturalnej perfekcji skutkowało sprzedażą monety poniżej estymacji domu aukcyjnego?

Published

oznaka sądów na 4 Aukcji Antykwariatu Dawida Janasa

Oznaka sądów Rzeczpospolitej Polskiej z 4 aukcji Antykwariatu Dawida Janasa i jego aukcji allego.pl

W zeszłą sobotę odbyła się 4 aukcja Antykwariatu Dawida Janasa. Jest to jeden z tych antykwariatów, którym warto się przyglądać ze względu na przyjęty przez właściciela model funkcjonowania. Oparł się on na współpracy z młodymi, aktywnymi w blogosferze numizmatykami, którymi są Krzysztof Jurko i Tomasz Poniewierka. Dzięki temu antykwariat jest ciągle “widoczny” w sieci. Jednocześnie antykwariat nie zamyka się wyłącznie na numizmatykę, oferując pamiątki z całego spektrum kolekcjonerskich zainteresowań. Niestety można odnieść wrażenie, że ta dodatkowa oferta jest nieco przypadkowa. Nie oznacza to jednak, że jest ona kiepska. Tego na pewno powiedzieć nie można. Na wszystkich poprzednich aukcjach nieliczne pozycje oferowane w działach poza numizmatycznych i wśród medali, uzupełnione były naprawdę ciekawymi przedmiotami.

Doskonałym tego przykładem jest oferta z 4 aukcji tego antykwariatu. W kategorii odznak i odznaczeń druga pozycja to: “II RP Odznaka Sądy Rzeczypospolitej – rzadka KRÓLESTWO POLSKIE”. Analizując tą ofertę należy po pierwsze zwrócić uwagę, że nie jest to odznaka tylko oznaka. Po drugie nie jest to pozycja w żadnej mierze rzadka. Regularnie pojawia się na allegro.pl i na aukcjach różnych domów aukcyjnych. Tutaj oferowana jest w wersji zdekompletowanej – bez szarfy. Proponowana cena wywoławcza, pomimo całej sympatii do oferującego jest całkowitym nieporozumieniem. Oznaka warta jest w tym stanie zachowania raptem kilkaset złotych, natomiast cena wywoławcza wynosi 3.000 zł., a estymacja 3.500-4.000 zł. Podanie takiej wyceny nie usprawiedliwia nawet fakt, że dokładnie ta sama oznaka oferowana była na aukcji allegro.pl antykwariatu Dawida Janasa, zakończonej w dniu 13 września 2018 roku. Aukcja miała się zakończyć ceną 4.010,90 zł. Jeśli wynik ten został rzeczywiście zrealizowany, to antykwariat nie powinien ulegać presji nowego właściciela który chce po pół roku odzyskać pieniądze i mimo wszystko realnie wycenić przedmiot.

Dlaczego uważam, że oznaka warta jest zaledwie kilkaset złotych? Po pierwsze dlatego, że właśnie taką cenę uzyskują oznaki sądów rzeczpospolitej bez szarfy. Trzeba jednak przyznać, że niekiedy zdarzało się, że ich cena wykraczała nieco ponad tysiąc złotych. Dlatego w tym konkretnym przypadku chciałem się odnieść do dwóch cech szczególnych, które w mojej ocenie zdecydowanie obniżają wartość oznaki. Po pierwsze została ona mechanicznie uszkodzona przez obcięcie drobnych fragmentów. Widać to wyraźnie na jedynym z piór orła i dalszym nacięciu powierzchni oznaki. Dlaczego ktoś zadał sobie trud takiego osobliwego okaleczenia oznaki? Nie mam pojęcia, ale trzeba przyznać, że uszkodzenie jest zupełnie nietypowe i nieprzyjemnie rzuca się w oczy.

Drugi ważny mankament tej oznaki to wtórnie położony czerwony lakier. Każdy kto widział przynajmniej kilka takich oznak z łatwością zauważy, że pierwotna czerwona farba na oznace została wykruszona i w jej miejsce położono nowy, zupełnie nie pasujący lakier. Poza tym został on położony w dość nieprofesjonalny sposób. Wychodzi poza obręb promieni w tle orła, a w jednym miejscu nad koroną orła został nałożony nawet na liście dębowe. Widać to na detalu umieszczonym na początku poprzedniego akapitu. Trzeba uczciwie przyznać, że farba nakładana przez Lipczyńskiego była do niczego i nawet na zdjęciach z epoki widać, że bywała częściowo wykruszona. Nigdy jednak nie widziałem oznaki na której farba była by źle położona. Z drugiej strony parokrotnie widziałem już przykłady takich domorosłych prób poprawienia oznaki przez nałożenie nowego lakieru. Zawsze kończyły się one oszpeceniem, a nie poprawą.

O wtórnie położonym lakierze i obcięciu poinformowałem Antykwariat Dawida Janasa wiadomością przesłaną przez onebid.pl w dniu 17 marca 2019 roku wieczorem. Reakcja była natychmiastowa i już następnego ranka Tomasz Poniewierka poprosił mnie o podanie podstaw moich twierdzeń. Wydaje się, że jest to podejście nawet lepsze niż ślepe reagowanie na uwagi anonimowych klientów. Po bliższym wyjaśnieniu sprawy Antykwariat przyjął zgłoszone spostrzeżenia i nieco zmienił opis aukcji. Wskazano na obcięcie fragmentu oznaki i dodano, że czerwony lakier był “prawdopodobnie odświeżany“. W konsekwencji obniżono ocenę stanu zachowania z bardzo dobrego na dobry lecz nie wpłynęło to na obniżenie estymacji. Dlatego reakcję domu aukcyjnego oceniam raczej pozytywnie, acz z pewnym niedosytem. Odniosłem wrażenie, że chcieli uwzględnić konieczne uwagi ale tak, żeby możliwie najmniej wpłynęło to na ewentualny wysoki wynik licytacji. Ostatecznie na stronie onebid.pl figuruje informacja, że oznaka została sprzedana za 3.000 zł. + prowizja domu aukcyjnego.

Drażnią wreszcie nie do końca profesjonalne opisy. Nie chodzi tyle o jakieś konkretne błędy, ale niezrozumiałe niedociągnięcia. Po co w tytule omawianej oferty zaakcentowano wersalikami zwrot KRÓLESTWO POLSKIE? Oznaka była wykonana już w okresie międzywojennym. Tyle tylko, że dla oszczędności przy jej wykonaniu posłużono się matrycą z 1917 roku, do której jak słusznie zwraca uwagę opis, dołożono tabliczkę z napisem Sądy Rzeczypospolitej Polskiej. Tak wykonane są wszystkie takie oznaki, więc nie do końca zrozumiałe wydaje się akcentowanie tej okoliczności, jak gdyby miało to być coś szczególnego. Inną nieścisłością jest akcentowanie “odmiany z niesygnowaną nakrętką“. Rzeczywiście Stanisław Lipczyński posługiwał się przy tych oznakach różnymi nakrętkami. W tym typową dla niego nakrętką bez oznaczenia firmy, jaka dołączona jest do oferowanej oznaki. Nie jest to jednak żadna odmiana. Po prostu taka, a nie inna nakrętka. Dlatego trzymam kciuki za Antykwariat Dawida Janasa i jego załogę będąc przekonanym, że wraz z upływem czasu takich niedociągnięć będzie coraz mniej.

Published

Ile warte są odznaczenia PRL?

Legitymacja odznaki Zasłużony Działacz Kultury dla Włodzimierza Sokorskiego (7 aukcja GNDM)

Jeśli przyjrzeć się wynikom wyszukiwarek, na podstawie których czytelnicy trafiają na tą stronę, można wyróżnić grupę pytań rozpoczynających się od zwrotu “ile warta jest odznaka…”. Ponieważ nie ma nic złego w próbie ustalenia materialnej wartości pamiątek znalezionych gdzieś na dnie domowej szuflady, spróbujmy sobie powiedzieć dwa słowa o wartości odznaczeń nadawanych w okresie Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Bezpośrednim impulsem do napisania tego postu była 7 aukcja Gabinetu Numizmatycznego Damiana Marciniaka, na której oferowana była odznaka Zasłużony Działacz Kultury dla Włodzimierza Sokorskiego. Do odznaki dołączona była legitymacja potwierdzająca to nadanie, która widoczna jest na sąsiednim zdjęciu. Uzupełnieniem zestawu było pudełko do odznaki. Można więc powiedzieć, że z punktu widzenia kolekcjonerskiego niewiele więcej da się wymyślić.

Sam Włodzimierz Sokorski, jak by go nie oceniać, dla kultury okresu PRL nie był postacią anonimową. W latach 1952-1956 pełnił funkcję Ministra Kultury, a następnie do 1973 roku był przewodniczącym Komitetu do spraw Radia i Telewizji. Można więc przyjąć, że jeśli ktoś już potrzebuje do kolekcji odznakę Zasłużonego Działacza Kultury to bardziej warto posiadać egzemplarz po Włodzimierzu Sokorskim, niż po kierowniku biblioteki w szkole podstawowej. Jak w takim razie rynek wycenił omawiany zestaw? Na pełne 70 zł.

Dlaczego tak tanio? Na legitymacji po Sokorskim łatwo zauważyć numer 11.678. Odznaka została ustanowiona w marcu 1962 roku, a były Minister Kultury otrzymał ją dopiero we wrześniu 1974 roku. To oznacza, że w tym okresie odznakę otrzymywały średnio niecałe trzy osoby dziennie! Podaż odznak jest więc niesamowita. Przy liczbie nadań idącej w dziesiątki tysięcy egzemplarzy ciężko będzie zaspokoić rynek i nawet egzemplarz szczególny, kompletny pod względem kolekcjonerskim i po znanej osobie nie osiągnie wysokiej ceny. Z drugiej strony może tak się zdarzyć, że rzadko spotykana odznaka z okresu PRL będzie droga, choćby była anonimowa. Przykładem mogą być inne odznaczenia resortowe PRL licytowane w jednym czasie, także na aukcjach u Damiana Marciniaka w 2014 roku. Odznaka zasłużony dla wymiaru sprawiedliwości (58 nadań) osiągnęła cenę 1.342 zł., odznaka zasłużony dla kultury narodu (77 nadań) osiągnęła cenę 910 zł., a odznaka zasłużony dla zdrowia narodu (1.645 nadań) osiągnęła już tylko cenę 261,57 zł.


Published

Nie pisałem, ale nie próżnowałem

Przez pierwsze pół roku całkiem nieźle wywiązywałem się z postanowienia noworocznego, żeby umieszczać na stronie jeden wpis tygodniowo. Może nie w stu procentach, ale wyjątków od reguły było naprawdę niewiele. Od końcówki lipca nie pojawił się na stronie żaden wpis co nie znaczy, że zmieniłem zainteresowania. Wręcz przeciwnie. Było co najmniej kilka ciekawych wydarzeń, które chciałem tu opisać dając sobie pretekst do powrotu. Wreszcie postanowiłem wrócić bez wyraźnego pretekstu, trochę dlatego że mam wolny wieczór. Wznawiam postanowienie umieszczania na stronie jednego postu w tygodniu – dokładnie w każdy piątek w samo południe. Zobaczymy czy tym razem uda się utrzymać ten rytm dłużej niż poprzednie pół roku. Mam w zanadrzu kilka zaległych tematów, więc być może się uda. Pierwszy merytoryczny wpis już jutro 🙂

Published

J. Willaume, Fryderyk August jako książę warszawski (1807-1815)

W wakacje zawsze jest więcej czasu na lekturę, więc pozwoliłem sobie najnowszy wpis poświęcić biografii Fryderyka Augusta jako księcia warszawskiego. Wbrew nazwie nie jest to wyłącznie biografia polityczna. Autor przedstawia swój pogląd na charakter i osobowość głównego bohatera. Stara się wskazać na te wydarzenia z jego nie łatwego życia prywatnego, które wpłynęły na jego późniejszą postawę wobec dworu Saskiego, Napoleona i obcych mu kulturowo obywateli Księstwa. Oceny prof. Willaume sprawiają wrażenie wyważonych, ponieważ z książki nie przebija jego osobisty stosunek do portretowanego władcy. Chwali go za pracowitość i szczerą chęć rozwiązania problemów Księstwa i gani za nieumiejętność dostosowania się do wymogów chwili, zbytną uległość Napoleonowi i swojemu dworowi. Tym samym Fryderyk August jawi się jako postać wielowymiarowa, a jego biograf jako obiektywny obserwator.

Wrażenie to jest poparte szeroką kwerendą, opartą na częściowo zniszczonych już archiwach. Należy bowiem pamiętać, że prezentowana po lewej stronie okładka pochodzi z reprintu wydanego w 2013 roku w Oświęcimiu przez wydawnictwo Napoleon V. Pierwsze wydanie ukazało się w 1939 roku i w większości zostało zniszczone przez Niemców. Według ustaleń Marcina Baranowskiego zachowało się nie więcej jak sto egzemplarzy rozesłanych jeszcze przed wprowadzeniem książki do pełnej dystrybucji. Jest to niewątpliwie jedna z tych książek, które nie tylko warto przeczytać, ale także miło byłoby mieć w pierwodruku. Tym bardziej, że reprint wydany jest niedbale. Rażą oczywiste błędy edytorskie będące wynikiem kiepskiej korekty i amatorski skład tekstu. Szkoda, bo książka zasługiwała moim zdaniem na to aby wydać ją pięknie.

Published

5 aukcja GNDM, czyli ktoś się postarał

Po dość surowej ocenie aukcji Michała Niemczyka nawet nie wiem czy wypada mi wyrażać daleko idący zachwyt aukcją Damiana Marciniaka. Nie chcę być posądzony o stronniczość, czy lobbowanie za którymś z tych domów aukcyjnych. Nie da się jednak ukryć, że ostatnia aukcja Gabinetu Numizmatycznego Damiana Marciniaka wzbudziła we mnie wiele pozytywnych emocji. Dawno nie było aukcji na której oferowano tak wiele interesujących mnie obiektów. Nawet jeśli nie zamierzałem ich licytować, czy nawet nie mieściły się w kręgu moim zainteresowań kolekcjonerskich, miło było je obejrzeć. W normalnych warunkach pewnie kilka z nich opisałbym na tej stronie. Przypuszczam jednak, że nagromadzenie ciekawostek skutkować będzie pominięciem pominięciem części z nich. Jednak to nie jedyny powód dla którego ta aukcja zrobiła na mnie takie wrażenie.

Sama aukcja trwała cztery dni, co było konsekwencją zgromadzenia wyjątkowo obszernego materiału na który składało się 2.605 obiektów. Jednak w piątek poprzedzający aukcję Damian Marciniak zorganizował wieczorek edukacyjny z pięcioma wykładami krążącymi wokół tematów numizmatyczno-antykwarycznych. Pochwały godny jest sam pomysł. W tym wypadku trzeba przyznać, że udało się pozyskać także ciekawych prelegentów, którzy doskonale orientują się w prezentowanych przez siebie tematach. Zgodnie z obietnicą Tomasza Poniewierki z GNDM całość nagrania będzie udostępniona na profilu YouTube domu aukcyjnego. Jeśli tak się stanie z pewnością podam link do tego nagrania. Mi się udało załapać tylko na ostatnie dwa wykłady, czyli prezentację p. Dariusza Jaska o jego przygodzie z medalem 100 dukatowym i Rafała Janke o mennictwie Stanisława Augusta Poniatowskiego. Przyznam, że oba wykłady były interesujące.

Pierwszego dnia aukcji licytowane było ponad 500 papierów wartościowych, banknotów i bonów. Już samo to jest wystarczającym materiałem na zorganizowanie aukcji, a tym bardziej jednej sesji. Jednak w tym wypadku mogliśmy się spodziewać jeszcze kilku niespodzianek. Pierwszą z nich była sesja orderów, odznak i innych podobnych pamiątek. Ten dział obejmował zaledwie 46 pozycji o dość miernej jakości, ale wśród nich ukrytych było kilka prawdziwych perełek. Pierwszą z nich była próba technologiczna orderu budowniczego PRL z 1948 roku, widoczna na załączonym zdjęciu po lewej stronie. Pochodziła ona ze spuścizny po prof. Michale Bylinie, który był projektantem orderu. Z opisu aukcji wynika, że jest to jedna z maksymalnie trzech kopii tej próby. Jeśli jednak brać pod uwagę różnice w kolorze emalii, to być może jest to jedyny znany egzemplarz takiego wykonania. Niezwykle ciekawa pozycja, pokazująca etapy pracy nad projektem. Pokazuje też jak niewielki detal może wpłynąć na postrzeganie efektu końcowego, w którym dodano jedynie dodatkowe promienie. Order po lewej stronie wygląda lekko i skupia uwagę na centralnej części oraz okalających go stylizowanych płatkach kwiatowych. Natomiast order w ostatecznej wersji sprawia wrażenie cięższego, a wzrok przyciągają złote promienie. Jednak to nie koniec aukcji tego dnia. Jego prawdziwą ozdobą była kolekcja numizmatów Stanisława Augusta Poniatowskiego. Numizmatyczny internet głosi, że ceny były wysokie. Było to widać po cenach kończących aukcję medali. Poszybowały one do zawrotnych wręczy wysokości.

Dalszych dni aukcji nie śledziłem, ale całość wyglądała naprawdę imponująco. Być może w trakcie wakacji, kiedy mniej będzie bieżących wydarzeń, pozwolę sobie sięgnąć do kilku wybranych elementów z oferty tej aukcji i poświęcić im odrębne wpisy. Damian Marciniak zapowiedział już, że kolejna aukcja będzie wyglądała podobnie. Jeśli ta tendencja się utrzyma, to rzeczywiście będzie mógł powalczyć o palmę pierwszeństwa wśród polskich numizmatycznych domów aukcyjnych.

Published

15 Aukcja Antykwariatu Numizmatycznego M. Niemczyka

W ostatnią sobotę odbyła się 15. Aukcja Antykwariatu Numizmatycznego Michała Niemczyka. Jej ozdobą był złoty medal Merentibus autorstwa Jana Filipa Holzheaussera, wykonany na zamówienie króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Numizmat godny okładki katalogu rzeczywiście został na niej uwidoczniony. Sam katalog zwyczajowo został wydany w twardej oprawie, co akurat dla mnie nie ma znaczenia, ale wyobrażam sobie, że w oczach wielu może podnosić prestiż domu aukcyjnego. Niestety wnętrze katalogu jest już mniej estetyczne. Tym razem (specjalnie porównałem z poprzednim katalogiem) drukarnia przyciemniła kolory i duża część zdjęć wyszła bardzo nienaturalnie. Widać to szczególnie przy porównaniu dobrych zdjęć w wysokiej rozdzielczości w wersji internetowej katalogu i tych z papierowej wersji. Warto do tego dodać, że wiele monet na aukcji oferowanych było w gradingu. W katalogu umieszczono zdjęcia awersów wraz z pudełkiem w pełnej wysokości. Skutek jest taki, że monet na tych zdjęciach w zasadzie nie da się oglądać. Tak więc każdy poważnie zainteresowany aukcją i tak musiał sięgnąć do katalogu internetowego. Jest to kolejny przyczynek do zastanowienia się nad sensownością drukowania papierowych katalogów jako takich. Dla przykładu część domów aukcyjnych na zachodzie praktykuje wysyłanie ulotek lub broszurek z informacją o najciekawszych obiektach i zaproszeniem do obejrzenia katalogu na stronie internetowej. Być może w Polsce też się z czasem taki model się przyjmie. Przypuszczalnie domy aukcyjne przystałyby na to szybciej niż osoby biorące udział w licytacji. Sam muszę przyznać, że jest mi miło otrzymać papierowy katalog, nawet jeśli całą ofertę znam już z internetu – siła przyzwyczajenia. Z drugiej strony gdyby na poszczególnych aukcjach interesowało mnie więcej jak 2-3 pozycje, to pewnie też bym chętniej sięgał i pracował na katalogach papierowych.

Wróćmy jednak do samej aukcji. Zaprzyjaźniony numizmatyk ocenił ją jako element rywalizacji o palmę pierwszeństwa wśród numizmatycznych domów aukcyjnych w Polsce, jaka toczy się między Michałem Niemczykiem a Damianem Marciniakiem. Antykwariat Pawła, a później Michała Niemczyka niewątpliwie odniósł spektakularny sukces dzięki umiejętnemu marketingowi. W zbiorowej świadomości to właśnie tam królują najwyższe ceny. Nie wiem jednak czy istnieje jakiekolwiek obiektywne kryterium, które pozwalałoby powiedzieć, że dzięki nim stał się on lepszym graczem od Warszawskiego Centrum Numizmatycznego. W końcu w tej branży chodzi nie tylko o obrót, ale też o ilość wysokiej klasy obiektów jakie się sprzedało. Dorobek WCN jest w tym względzie imponujący i nawet po ośmiu latach intensywnej działalności aukcyjnej rodziny Niemczyk nie widzę tu jednoznacznego rozstrzygnięcia. Jednak to co dało przewagę Pawłowi Niemczykowi nad konkurencją i zbudowało jego antykwariat, to znalezienie w odpowiednim czasie własnej nowej drogi. Podobnie swój nowy model funkcjonowania wymyślił Damian Marciniak i dzięki niemu z powodzeniem się rozwija. Jeśli wspomniany znajomy ma rację i Michał Niemczyk stara się konkurować z Damianem Marciniakiem, to uważam to za zasadniczy błąd. Mówiąc w uproszczeniu taki układ doprowadzi do tego, że to nie Marciniak będzie aspirował do roli trzeciego lidera, tylko Niemczyk będzie aspirował do roli drugiego Marciniaka. Wydaje mi się to zupełnie zbędne. W końcu Polska jest na tyle dużym krajem, że spokojnie starczy tu miejsca dla trzech dużych numizmatycznych domów aukcyjnych. Chyba, że nikogo nie zadowala pozycja bycia jednym z trzech (o nieustalonej pozycji) na pudle i koniecznie musi trzymać w ręku złoty medal.

Znów przywołując samego siebie do porządku, wracam do aukcji. Ofertę medali uważam za bardzo udaną. Wśród kilkudziesięciu egzemplarzy znalazły się prawdziwe perełki, jak wspomniany wyżej medal Merentibus, czy widoczny po lewej stronie medal Karola Ferdynanda Wazy. Choć w ostatnim przypadku zaskakuje niekonsekwencja opisu. Z jednej strony autor wymienia kolekcje w których znajdował się taki medal wagi dziesięciu dukatów, a następnie kategorycznie stwierdza, że jest to “jedyny znany egzemplarz w złocie“. Dlaczego sprzedany osiemnaście lat temu w Szwajcarii egzemplarz miałby być uznany za zaginiony? Z drugiej strony na aukcji pojawiło się także sporo medali dla kolekcjonerów którzy obrali sobie mniej kosztowne tematy. Ze średnio-wyższej półki można wymienić brązowy medal Merentibus, czy medal na zaślubiny Władysława IV Wazy. Wśród tematów najpopularniejszych moją uwagę zwróciły dwa medale pamiątkowe związane z powstaniem listopadowym. Chodzi o medal Komitetu Polskiego w Londynie z 1833 roku i medal A l’heroique Pologne. Ten ostatni jest tak popularny, że dawniej niemożliwe było aby pojawił się na aukcji Niemczyka. Teraz sytuacja się najwyraźniej odmieniła i można go było kupić już za cenę 270 zł. Nawet pomimo przeciętnego, jak na ten medal stanu zachowania nie była to moim zdaniem cena zbytnio wygórowana.

Na koniec warto zauważyć, że po odejściu Arkadiusza Pawłowskiego Antykwariat Numizmatyczny Michała Niemczyka nie jest w stanie odbudować działu orderów, odznak i odznaczeń. Poza kilkoma pamiątkami rosyjskimi i radzieckimi, ten niegdyś przodujący antykwariat nie ma dziś nic do powiedzenia. Można wręcz odnieść wrażenie, że sami celowo zrezygnowali z tego typu oferty.

Published

Muzeum Hymnu Narodowego w Będominie

Do Muzeum Hymnu Narodowego w Będominie wybraliśmy się przy okazji majówki. Jednak dopiero teraz miałem chwilę, żeby tą wizytę podsumować. Ekspozycja podzielona jest na trzy budynki i trzy tematy. W głównym gmachu dworku, należącego kiedyś do rodziny Wybickich, znajduje się ekspozycja poświęcona głównie Mazurkowi Dąbrowskiego. Chciało by się powiedzieć, że ta część ekspozycji jest dość skromna, ale chyba bardziej właściwe będzie stwierdzenie, że po prostu nie jest przeładowana. W muzeum znajdziemy część poświęconą historii legionów Dąbrowskiego, drogi życiowej Józefa Wybickiego i kopię rękopisu naszego hymnu. Uwagę poświęcono także samej treści hymnu i jego melodii, wraz z dostępnymi w wersji audio pieśniami innych narodów, powstałymi na tą samą melodię. Całość przepleciona jest ekspozycją pamiątek historycznych, związanych z rodziną Wybickich i historią walki o niepodległość Polski. Całość jest w miarę spójna. Jedyne co mnie zaskoczyło, to nieudana próba odtworzenia zestawu wyróżnień przyznanych Józefowi Wybickiemu. W gablocie złożony został Order Orła Białego w wersji jaka wykonywana jest współcześnie wraz z informacją o odznaczeniu autora pieśni legionów w 1807 roku. Do tego w gablocie wystawiono medal św. Heleny na błędnej wstążce i inne odznaczenia jakie miał otrzymać słynny Polak. Ten pomysł uważam za mocno nietrafiony.

Dwa kolejne pomieszczenia to elementy dawnych zabudowań gospodarczych. W jednym z nich zaprezentowano historię dworku ze szczególnym naciskiem na najlepiej udokumentowany okres XX wieku. W okresie międzywojennym należał on do jednej z niemieckich rodzin, które sympatyzowały z ideami narodowego socjalizmu. Osobliwie było patrzeć na zdjęcia budynku będącego dziś muzeum hymnu polskiego, obwieszonego flagami ze swastyką. Po wojnie w dworku mieściła się Szkoła Ludowa im. Józefa Wybickiego. Na kolejnych zdjęciach widać było jak budynek coraz bardziej popadał w ruinę. To także był znak swoich czasów.

Trzeci budyneczek i ekspozycja, poświęcone były polskim pamiątkom narodowym ze szczególnym nakierowaniem na historię polskiego godła i orła, jako symbolu państwowości polskiej. Tą ekspozycję także uważam za ciekawą, ze względu na swoją różnorodność. Dominowały pamiątki narodowe, orły czapkowe, sztandary itp. Pomimo pewnej przypadkowości zbioru miałem wrażenie, że ktoś nad tym panuje. Poszczególne gabloty poświęcone były różnym tematom. Swoją gablotę mieli na przykład strażacy, czy strażnicy graniczni. Oczywiście moją sympatię zdobyła gablota poświęcona wymiarowi sprawiedliwości, w której znalazły się ciekawe i reprezentatywne przykłady oznak urzędów. Można powiedzieć, że do pewnego stopnia zaimponowali mi autorzy tych gablot, którzy nie popełnili żadnego z powszechnych przy opisie tego typu pamiątek błędów. Jedynym zgrzytem była fantazyjna odznaka, wymyślona na szkodę kolekcjonerów, której zdjęcie widać obok. Jedynak i w tym wypadku prawidłowo opisano ją jako wyrób pochodzący z lat osiemdziesiątych. Nie wiem kto robił opisy tych przedmiotów, ale wykazał się naprawdę sporą rzetelnością. W grupie przedmiotów zgromadzonych na tej ostatniej ekspozycji moją szczególna uwagę przykuł puchar pamiątkowy z motywami i monetami z powstania listopadowego. Był to doprawdy wyróżniający się egzemplarz. Szkoda, że mogłem go oglądać tylko przez szybę.

Published

25 lecie Przeglądu Numizmatycznego

Zgodnie z zapowiedzią, od poniedziałku dostępny jest w dystrybucji setny numer Przeglądu Numizmatycznego. Jednocześnie jest to numer jubileuszowy, wydany z okazji 25-lecia tego magazynu. Zawiera bardzo ciekawy artykuł Borysa Paszkiewicza na temat książąt czeskich Jaromira i Ołdrzycha. Historia tych dwóch postaci została doskonale wpleciona w historię numizmatyki. Muszę przyznać, że pomimo powierzchownego zainteresowania numizmatyką, przeczytałem ten artykuł z dużym zainteresowaniem. Inny ciekawy artykuł wyszedł spod pióra Dariusza Jaska i opisuje medale Zygmunta III Wazy o wadze stu dukatów, z kolekcji rodziny Esterhazy, znajdujące się w zbiorach Węgierskiego Muzeum Narodowego. Wreszcie bardzo ważną, choć krótką notkę zamieścił w tym numerze Janusz Parchimowicz. To co w niej najistotniejsze, to podziękowania dla Jarosława Dutkowskiego za 25-letnią determinację w redagowaniu i faktycznym “ciągnięciu” Przeglądu Numizmatycznego. Nie będzie przesadą jeśli napiszę, że Przegląd to właśnie on. Za tą determinację i popularyzację wiedzy numizmatycznej należą mu się nie tylko podziękowania, ale też wielkie słowa uznania.

W zasadzie mogłaby to być doskonała puenta tego krótkiego wpisu, ale pominąłbym w ten sposób drugie przesłanie notki pana Parchimowicza. Jest nim refleksja nad kondycją polskiej numizmatyki i uczestnikami rynku numizmatycznego, którą ten wybitny numizmatyk podsumował żartobliwą definicją monety:

Moneta jest to blaszka o dowolnym kształcie, z dowolnego metalu, z dowolnym wizerunkiem, na której da się zarobić.

Tak oto przeciwstawił sobie sens numizmatyki polegające na badaniu historii, sensowi numizmatyki polegające na obracaniu monetami. Całość osadził w kontekście zarzutu wobec środowiska numizmatyków profesjonalnych, że nie potrafi ono utrzymać choćby jednego magazynu poświęconego numizmatyce. Uważam, że jest to zarzut przynajmniej częściowo słuszny. Jeśli dobrze rozumiem tekst Janusza Parchimowicza, to widzi on w profesjonalnych uczestnikach rynku numizmatycznego tych, którzy powinni współfinansować przedsięwzięcia takie jak Przegląd Numizmatyczny. Podzielam ten pogląd i chylę czoła przed jednym z kolekcjonerów, który zdecydował się finansowo wesprzeć Przegląd Numizmatyczny pomimo, że na swojej pasji nie zarabia.

Z drugiej strony widzę inny problem, którego pan Parchimowicz w swojej notatce nie wyraził, choć aluzyjnie do niego nawiązał. Problemem tym jest fakt, że środowisko numizmatyków profesjonalnych, z jednej strony mając o sobie jak najlepsze zdanie, z drugiej strony nie jest w stanie z siebie wykrzesać odpowiedniej liczby dobrych jakościowo artykułów. W konsekwencji nawet podwójnie jubileuszowy numer Przeglądu i zarazem ostatni papierowy, przypomina bardziej tablicę ogłoszeń i peanów na własną cześć, niż rzetelne czasopismo popularno-naukowe. Być może właśnie to jest powodem upadku który profesjonalna numizmatyka notuje wśród burzy oklasków jaką numizmatycy wzniecają nad samymi sobą.

Published

Setny numer Przeglądu Numizmatycznego

Według zapowiedzi wydawcy, w drugiej połowie tego miesiąca ma się ukazać setny numer Przeglądu Numizmatycznego. W normalnych warunkach była by to doskonała okazja do świętowania. Niestety w tym przypadku radość z jubileuszu zmącona jest wiadomością, że jest to ostatni papierowy egzemplarz Przeglądu, który na dobre przenosi się do internetu. Przyznam szczerze, że pomimo całej sympatii dla inicjatywy i wydawcy, nie jestem przekonany, czy czasopismo internetowe przyjmie się na rynku. Wracając jednak do setnego numeru, ma on być obszerniejszy od poprzednich wydań i zawierać szereg szczególnych artykułów. Z tym większą satysfakcją przyjąłem wiadomość, że udało mi się zakwalifikować właśnie do tego wydania. Ukaże się w nim artykuł o medalu lenności cesarskiej Gniewkowskiej. Będzie to zarazem pierwszy krok do spełnienia mojego postanowienia noworocznego, dotyczącego tej strony. Was zachęcam do lektury setnego numeru przeglądu. Według zapewnień wydawcy będzie warto.

Published

100 lat niepodległej Litwy

Dzisiejszy wpis nie będzie poświęcony żadnej konkretnej pamiątce historycznej, ale setnej rocznicy odzyskania niepodległości przez Litwę. Tak się przypadkiem złożyło, że 11 marca 2018 roku miałem okazję być we Wilnie. Tego dnia odbywały się uroczyste obchody setnej rocznicy odzyskania niepodległości. Z punktu widzenia turysty o zainteresowaniach historycznych nie było to przedsięwzięcie szczególnie udane. Główną atrakcją był multimedialny dzwon na którym wyświetlane były animacje okolicznościowe i zdjęcia portretowe które każdy mógł sobie zrobić w specjalnej fotobudce. Była też defilada i uroczysta msza w katedrze Wileńskiej. Ciekawym pomysłem było zorganizowanie kilku wycieczek z przewodnikami. Oprowadzały one po mieście i jego głównych zabytkach. Niestety dla gości angielsko języcznych dostępne były tylko dwie wycieczki po starówce. Wydało mi się to dość osobliwe, ale w dzień święta zamknięta zostało większość, jeśli nie wszystkie muzea. Potrafię zrozumieć, że było to święto narodowe i dzień  wolny od pracy, ale ze względu na charakter tego święta można było zaproponować turystom coś szczególnego. Tym bardziej, że święto wypadło na niedzielę, a w poniedziałek muzea były zwyczajowo zamknięte. Tak więc ten szczególny dzień wypadł w mojej raczej jako jedna z kolejny, a nie okrągła rocznica.

Chcąc się bliżej zainteresować tym wydarzeniem sięgnąłem do informacji na temat historii Republiki Litewskiej z okresu międzywojennego. Niestety na próżno szukałem daty 11 marca. Republika została proklamowana 2 listopada 1918 roku. Jej poprzedniczką było zależne od Niemiec Królestwo Litwy. Była to forma państwowości funkcjonalnie (choć nie ustrojowo) podobna do tej jaką było Królestwo Polskie po akcie 5 listopada. Z tym, że Królestwo Litwy powstało 16 lutego 1918 roku. Oznacza to, że data dzienna święta oderwana jest od daty rocznej. Dlatego pozostaje mieć nadzieję, że większe uroczystości szykowane są na listopad i na razie mieliśmy do czynienia jedynie z ich przedsmakiem.